Review : 敬語 อย่าโก๊ะนะจ๊ะ

สวัสดีค่ะ กลับมาพบกันอีกครั้งนะคะ ขออภัยที่ห่างหายจากการอัพบล็อคไป 2 สัปดาห์นะคะ พอดีติดสอบและติดงานค่ะ เพื่อไม่ให้เป็นการเสียเวลา เรามาเข้าเรื่องกันเลยดีกว่าเนอะ (^.^)

เมื่อสองประมาณสองสัปดาห์ก่อน มีอาจารย์รับเชิญจากมหาวิทยาลัย Tohoku มาสอนเกี่ยวกับเรื่อง 敬語 ค่ะ เรียนแล้วรู้สึกว่าอาจารย์ได้ช่วยเสริมความรู้พื้นฐานของ 敬語 ได้เป็นอย่างดีเลยค่ะ จากที่เคยเรียนการใช้ 敬語 แค่กับคนที่เราสนทนาด้วย (มีแค่ 2 คน) ครั้งนี้ก็ได้เรียนวิธีการใช้ 敬語 เวลาเรากล่าวถึงบุคคลที่ 3 ด้วย (มี 3 คน) มันอาจจะเป็นความรู้ที่ใคร ๆ ก็รู้สึกว่า “ไม่เห็นมีอะไรซับซ้อนเลย ง่ายจะตาย ทำไมต้องเรียนเป็นจริงเป็นจัง” แต่ถ้าเกิดมีคนถามให้ช่วยอธิบายเกี่ยวกับเรื่องนี้ขึ้นมา ก็คงไม่รู้จะอธิบายอย่างไรแน่นอน

ครั้งนี้เราก็เลยจะมาสรุปความรู้ 敬語ที่เราเข้าใจไว้ข้างล่างนี้

ประเภทของ敬語

1. 素材敬語: คำที่เราใช้กับคนที่เรากล่าวถึง (เป็นได้ทั้งบุคคลที่ 2 หรือ ３) มีไว้แสดงว่าเราจะยกย่องเขาหรือไม่

·      尊敬形: รูปยกย่อง

·      謙譲形: รูปถ่อมตน  

·      基本形: รูปปกติ (ไม่ได้ยกย่องและถ่อมตน)

2. 対者敬語:  คำที่เราใช้กับคนตรงหน้าที่เราคุยอยู่ (บุคคลที่ 2) มีไว้แสดงว่าเราจะสุภาพหรือแสดงความสนิทสนมกับเขา

·      丁寧形:　รูป ます แสดงความสุภาพ ใช้กับคนที่ยังไม่สนิทหรือคนที่มีสถานะสูงกว่า

·      普通形: 　รูป plain form (-る) ใช้พูดกับเพื่อน คนสนิท

อ่านแล้วอาจจะงงนิดหน่อย ว่าทำไมถึงมีอะไรเยอะแยะไปหมด แต่ภาษาญี่ปุ่นนั้นเป็นภาษาที่มีความละเอียดอ่อน สังคมญี่ปุ่นเองก็เป็นสังคมที่มีความละเอียดอ่อน  ระดับภาษาที่ใช้ถูกแบ่งยิบย่อยตามความสัมพันธ์ของคน  แต่หลัก ๆ แล้ว เมื่อเราพูดกับคนอื่น คำพูดเขาเราก็จะประกอบไปด้วย 敬語 สองประการใหญ่ ๆ ข้างต้น หลังสังเกตคือ 

 

素材敬語 (คำที่ใช้กับคนที่เรากล่าวถึง) จะอยู่ต้น ๆ คำ

และ

対者敬語(คำที่ใช้กับคนที่เราสนทนาอยู่) จะอยู่ท้าย ๆ คำ

ตัวอย่าง

1. 学生１：あれ、北野先生はもうお帰りになった？

    学生２：うん、もうお帰りになったよ。

แต่เนื่องจาก 北野先生 ไม่ได้อยู่ตรงนั้น ไม่ได้ยินสิ่งที่เราพูด  และคนที่ฟังคือเพื่อนเราเอง เพราะเหตุนี้ ในบทสนทนาระหว่างเพื่อนส่วนใหญ่จึงไม่ค่อยยกย่องอาจารย์กัน บทสนทนาส่วนใหญ่จึงกลายเป็น 

学生１：あれ、北野先生はもう帰った？

学生２：うん、もう帰ったよ。

2．古川先生：あれ、北野先生はもう帰った？

　　学生：はい、北野先生はもうお帰りになりました。

และแม้ว่าผู้พูดจะพูดอยู่กับแค่บุคคลที่สอง ไม่ได้พูดถึงบุคคลที่สามด้วย 素材敬語ก็มีบทบาทเช่นกัน

３．学生：先生、もうお帰りになりますか。

　　古川先生：はい、もう帰りますよ。

อย่างไรก็ตาม ใช่ว่าเราควรจะผันกริยาให้เป็นรูป 敬語 ทุกอย่าง แน่นอนว่ามีคำศัพท์　敬語 ที่ใช้ไม่ได้เช่นกัน

ตัวอย่างเหตุผลหลัก ๆ ที่บางคำผันเป็น 敬語 แล้วใช้ไม่ได้ มีดังนี้

1. กริยาบางคำมี 敬語 เฉพาะอยู่แล้ว

×お知りしています　×お知りしている

〇ご存知

2. กริยานั้นเป็นกริยาที่ไม่มีกรรม ผู้พูดทำเองได้ ไม่มีบุคคลอื่นมาช่วยรับผลของการกระทำ และผู้พูดไม่ได้ต้องการแสดงความสุภาพกับบุคคลที่ฟังอยู่ การเปลี่ยนคำศัพท์เป็น 敬語 จึงเป็นเรื่องแปลก

(จุดสังเกตคือ กริยาเหล่านี้มักเป็น 謙譲語ควรระมัดระวังในการใช้)

〇~ございます         　×~ござる         

〇~でございます       ×~でござる

〇（に）おります      ×（に）おる

〇~参ります           　×~参る

〇~と申します        　 ×~と申す

คำกริยาที่มี 〇นั้นใช้ได้ เพราะถึงแม้ว่าเป็นกริยาที่ผู้พูดทำเอง ไม่มีบุคคลอื่นมาช่วยรับผลของการกระทำ แต่ผู้พูดต้องการแสดงความสุภาพกับบุคคลที่ฟังอยู่ จึงใช้ 敬語 ได้

สรุป

อ่านถึงตรงนี้อาจจะมีจุดที่เข้าใจบ้าง ไม่เข้าใจบ้าง ยังงง ๆ อยู่แต่ว่าถ้าดูจากตารางที่อาจารย์ได้สรุปมาให้ข้างล่างแล้ว จะเห็นภาพรวมมากขึ้นค่ะ 

ขอบคุณที่เข้ามาอ่านจนถึงตรงนี้นะคะ หวังว่าทุกคนจะมีความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับ 敬語 ค่ะ ถ้ามีอะไรผิดพลาดตรงไหน คอมเม้นมาได้เลยนะคะ :）

เครดิต
ขอบคุณเว็บ 
http://visualized-japanese.hatenablog.com/entry/2016/07/11/121611
ที่ช่วยไขข้อสงสัยให้กระจ่างมากขึ้นค่ะ เพื่อน ๆ ก็ลองอ่านเว็บนี้ดูได้นะคะ มีการ์ตูนอธิบายทำให้เข้าใจง่ายเลยค่ะ